Hầu hết các loại chim hoang dã và chim cảnh mồ côi
bỏ ăn do bị ốm đều có thể được chữa trị bằng phương pháp ER.
ER là từ viết tắt của cụm từ “EMERGENCY
RESCUE” (Cấp cứu khẩn). Cách tốt nhất để thực hiện phương pháp ER đó là sử dụng
kim tiêm bơm thức ăn vào diều, tuy nhiên cũng có thể thay thế bằng một chiếc
thìa hoặc một ống xilanh. Sử dụng kim tiêm bơm thức ăn vào diều là một kỹ thuật
đặc biệt yêu cầu phải cần phải có sự hướng dẫn riêng.
Thực hiện các bước dưới đây sẽ giúp ổn
định các chức năng cơ thể đồng thời vừa có thể xác định được chính xác bản chất
bệnh tật của chim cảnh, hoặc giúp những chú chim non mồ côi có thể bình phục
được:
1. Cần cung cấp ngay nhiệt và năng lượng
để bảo vệ chim bị bệnh nặng:
Những chú chim bệnh mất thân nhiệt rất nhanh khi chúng bỏ
ăn, vì năng lượng dự trữ sẽ bị bệnh tật làm cạn kiệt. Khi đã lấy lại thân
nhiệt và lượng đường trong máu, hầu hết chim bệnh sẽ qua khỏi. Mức nhiệt ở 35oC
là cần thiết đối với hầu hết các loại chim (thân nhiệt bình thường của vẹt là 42oC).
Thân nhiệt bên trong cơ thể có thể được nâng lên nhanh nhất bằng cách sử dụng
nguồn nhiệt sưởi ấm trực tiếp vào diều chim. Chẳng hạn, đối với vẹt, cần tiêm
3ml sirô đặc ở mức 35oC, sử dụng loại kim tiêm có độ dày khoảng 1,44mm. Sau
đó, đặt chim vào một cái chuồng yên tĩnh và được sưởi ấm.
2. Cung cấp hạt và nước sạch cho chim, loại bỏ hẳn các
hạt cát và sạn:
Lót giấy sạch dưới đáy chuồng để hứng phân chim và đồng thời
để dễ dàng kiểm tra phân chim. Cho chim dùng thức ăn và nước sạch nhưng chú ý
loại bỏ cát, sạn hoặc bất cứ một chất rắn nào khác cho tới khi chim hoàn toàn
bình phục bởi nếu ăn phải quá nhiều sạn, cổ họng chim bệnh dễ bị nghẹn và dẫn
đến tử vong.
3. Các dụng cụ cho chim ăn:
Khi cho chim ăn, cần có một ống xi-lanh và một kim tiêm.
Tráng dụng cụ qua nước sôi trước khi cho chim ăn để tránh thức ăn hư và để khử
trùng. Nhúng dụng cụ qua nước khử trùng sau khi làm sạch. Phương pháp ER này
cần phải đảm bảo tính sạch sẽ, tươi mới và mọi thức ăn thừa cần được loại
bỏ.
4. Số lượng và cách thức khi sử
dụng phương pháp ER:
Kích cỡ kim tiêm và liều lượng của Phương pháp ER như sau:
Loại và kích cỡ chim Kích cỡ và chiều dài kim tiêm
Lượng thức ăn
Chim hoang dã mồ côi ống xi-lanh hoặc thìa nhỏ
3ml
Có kích cỡ bằng vẹt dày1,44mm, dài 3cm
3ml
Có kích cỡ bằng vẹt xám Dày 1,28-1,36mm, dài 5cm
5ml, 2 lần/ngày
Kích cỡ bằng chim bồ câu và vẹt mào hồng sẫm Dày
1,68-1,12mm, dài 7 cm
Bồ câu: 20ml, 2 lần/ngày
Vẹt: 10ml, 2 lần/ngày
Vịt và gà con Dài bằng chiều dài dạ dầy
50ml, 2 lần/ngày
5. Chuẩn bị trước khi thực hiện phương
pháp ER:
Phải có sẵn mọi thứ
trước khi chuẩn bị thực hiện phương pháp ER. Bạn sẽ cần tới nước nóng, một cái
bát nhỏ vừa, hai tách nhỏ, một con dao cắt bơ hoặc một cái thìa, một ống
xi-lanh 3ml và một kim tiêm để cho chim ăn và một cái khăn nhỏ để lau sạch mặt
cho chim. Chuẩn bị theo các bước sau đây. Công thức này phù hợp với lượng thức
ăn là 3ml (hình bên). Thay thế lượng thức ăn tùy theo kích cỡ của chim.
* Đổ đầy nước nóng vào bát.
* Cho một thìa đầy lượng thức ăn vào tách.
* Đặt tách vào chiếc bát lớn hơn sao cho nước nóng giữ ấm
dung dịch.
* Nhỏ thêm 2 giọt nước nóng, dùng dao cắt bơ hoặc thìa để
khuấy đều dung dịch này thành một thứ bột nhão.
* Tiếp tục cho thêm hai giọt nước nóng cho tới khi dung dịch
này trở nên đặc sánh.
* Để chim ở gần đó, nhưng không phải tại nơi bạn chuẩn bị,
bởi nước và thức ăn cần phải giữ nóng khi bạn cho chim ăn.
* Tốt nhất là KHÔNG hâm nóng thức ăn bằng lò vi sóng. Khuấy
dung dịch bằng tay và kiểm tra nhiệt độ 2 lần trước khi cho chim ăn.
* Tiếp tục cho ăn như vậy trong vòng 1 ngày sau khi bạn thấy
chim có thể tự ăn hạt.
Thức ăn rớt quanh mặt chim cần phải đuợc lau bằng khăn ấm trước khi chúng khô
lại. Sử dụng một cái “yếm” có thể sẽ có ích trong việc giữ lông chim sạch sẽ,
cũng như việc xịt một lớp bụi nước ấm vừa phải quanh cơ thể chim trong điều
kiện thời tiết nóng, nhưng tránh cho chim bị rùng mình.
6. Kỹ thuật dùng kim tiêm:
Một số mẹo vặt khi dùng kim tiêm (kim tiêm sử dụng phải là một chiếc ngắn và to
hoặc một ống tuýp có thể nhẹ nhàng đưa thức ăn trực tiếp vào dạ dày):
Mở rộng dần cuống họng khi kim tiêm bắt đầu được đưa từ mỏ xuống cuống họng,
kiểm tra bằng cách sờ tay vào diều từ phía bên ngoài Bơm
thức ăn vào, dừng lại khi lưỡi chim di chuyển với cử động nuốt, rút kim ra thật
nhanh và thật nhẹ nhàng
Luôn bôi trơn kim tiêm để sẵn sàng sử dụng. Một
chút nước bọt, dầu ăn hoặc dầu vazơlin sẽ giúp ống tuýp trượt vào thực quản
mỏng manh và thường xuyên khô của chim.
Hâm nóng thức ăn và làm thức ăn mới trong mỗi
bữa. Làm ấm xi-lanh và kim tiêm. Sử dụng nước nóng chứ không phải lò vi sóng để
làm nóng thức ăn, bởi chúng ta cần tránh những “đốm nóng” có thể gây phỏng
diều.
Làm sạch và tiệt trùng kim tiêm và xi-lanh sau
mỗi lần cho ăn.
Bơm thức ăn đầy diều. Dừng lại khi lưỡi chim di
chuyển với cử động nuốt và sau đó rút kim tiêm ra thật nhanh nhưng thật nhẹ
nhàng.
Đặt chim lại chuồng ấm ngay lập tức.
Các sản phẩm thay thế cho phương pháp ER:
Bột đường 5% ( bột glucoza) và nước nóng.
Mật ong 5% và nước nóng.
Cháo bột ngô hoặc bột gạo và nước nóng.
Thức ăn trẻ em lọc qua nước.
Chú ý: Phương pháp này chỉ được áp dụng đối với các loại chim
ăn hạt, không thể áp dụng với vẹt Lorikeet. Vẹt Lorikeet cần được cho ăn bằng
nho, táo nghiền nhuyễn hoặc nước mơ ép bằng thìa chứ không phải bằng kim tiêm.
Tác giả: Tiến sĩ Rob Marshall
Đào Thu dịch
Thu Aug 19, 2010 7:29 pm